Το τρίξιμο ή σφίξιμο των δοντιών είναι μια κατάσταση που εμφανίζεται σε πολλούς ανθρώπους από καιρό σε καιρό. Το περιστασιακό σφίξιμο των δοντιών, που ιατρικά ονομάζεται βρουξισμός ή βρυγμός, δεν αποτελεί παθολογική κατάσταση. Όταν ωστόσο συμβαίνει σε τακτική βάση μπορούν να δημιουργηθούν βλάβες στα δόντια ή να προκύψουν και άλλες καταστάσεις. Το τρίξιμο των δοντιών μπορεί να συμβεί ακούσια τόσο τη μέρα όσο και τη νύχτα, κυρίως όμως εμφανίζεται κατά τον ύπνο.
Ποια είναι η αιτία του τριξίματος των δοντιών;
Το τρίξιμο/σφίξιμο των δοντιών προκαλείται κυρίως από άγχος ή στρες (οι έρευνες δείχνουν επιδείνωσή του σε τέτοιες περιόδους). Νεότερες μελέτες δείχνουν ότι η αιτία του βρίσκεται στο νευρικό σύστημα κι όχι τόσο στον τρόπο δαγκώματος ή σε κάποιο χαλασμένο δόντι όπως πιστεύονταν παλιότερα. Επίσης το τρίξιμο μπορεί να προκληθεί από κάποια διαταραχή του ύπνου όπως η άπνοια ύπνου.
Πώς καταλαβαίνω ότι τρίζω τα δόντια μου;
Επειδή το τρίξιμο συμβαίνει κυρίως κατά τη διάρκεια του ύπνου, συχνά δε γνωρίζουμε αυτό που μας συμβαίνει. Μερικές φορές μπορεί να νιώθουμε ότι ξυπνάμε με “μουδιασμένη” τη γνάθο ή ήπιο πονοκέφαλο. Μπορεί αυτό να είναι ένδειξη ότι τρίζαμε τα δόντια μας κατά τον ύπνο. Πολλές φορές ο/η σύντροφος μας μπορεί να ακούει το θόρυβο από τα δόντια που τρίζουν και να μας ενημερώσει.
Γιατί το τρίξιμο των δοντιών είναι κακό/επιβαρυντικό;
Σε ορισμένες περιπτώσεις από το χρόνιο σφίξιμο των δοντιών μπορεί να σπάσει κάποιο δόντι, γέφυρα ή και οδοντοστοιχία. Με τον καιρό τα δόντια φθείρονται και επιπεδώνονται, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η εμφάνισή τους και η ικανότητα μάσησης των τροφών. Αυτό είναι ένα τυπικό σημάδι που ο οδοντίατρος μπορεί να διακρίνει κατά τον έλεγχο και να ενημερώσει τον ασθενή για την πιθανότητα να τρίζει τα δόντια του και να μην το γνωρίζει.
Πιο σπάνια μπορεί να δημιουργηθεί πρόβλημα στην άρθρωση της γνάθου ή να αλλάξει η εμφάνιση του προσώπου (πάχυνση των μασητήριων μυών στα μάγουλα λόγω της χρόνιας “γυμναστικής”).
Σημειώστε ότι ένας μέσος άνθρωπος μπορεί να ασκήσει δύναμη με τα δόντια του έως 80kg, ενώ ένας “προπονημένος ” βρουξιστής μπορεί να φτάσει τα 120kg δύναμης με τη γνάθο του!
Τι μπορούμε να κάνουμε για να σταματήσουμε το τρίξιμο των δοντιών;
Η ελάττωση του άγχους γενικά βοηθάει στη μείωση του βρουξισμού. Αν ωστόσο οφείλεται σε διαταραχή του ύπνου, η αντιμετώπισή της θα βοηθούσε και στο σφίξιμο των δοντιών. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, μιας και η αιτία είναι στο νευρικό σύστημα, κατασκευάζονται από τον οδοντίατρο ειδικοί νάρθηκες βρουξισμού για να προστατεύουν τα δόντια από τη φθορά κατά τον ύπνο. Επίσης δίνονται οδηγίες στον ασθενή να προσέχει κατά τη διάρκεια της ημέρας μήπως σφίγγει τα δόντια του και να το αποφεύγει συνειδητά.
Τρίζουν και τα παιδιά τα δόντια τους;
Περίπου το 15-33% των παιδιών τρίζουν τα δόντια τους, και πιο συχνά κατά την περίοδο που έρχονται καινούρια δόντια. Συνήθως τα παιδιά τρίζουν τα δόντια τους κατά τη διάρκεια της νύχτας παρά την ημέρα. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό δεν είναι γνωστός. Κάποιες νεότερες υποθέσεις αναφέρουν ότι είναι πιθανότερο να οφείλεται στην ανάπτυξη του νευρικού συστήματος παρά σε οδοντικά αίτια. Το άγχος μπορεί επίσης να προκαλέσει βρυγμό στα παιδιά.
Το σφίξιμο των παιδικών (νεογιλών) δοντιών σπάνια δημιουργεί προβλήματα και δεν προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία. Ωστόσο, επειδή όπως προαναφέρθηκε το σφίξιμο των δοντιών μπορεί να προκαλέσει κούραση ή πόνο στη γνάθο, πονοκεφάλους και σοβαρά προβλήματα στα δόντια ή την άρθρωση συμβουλευτείτε τον οδοντίατρό σας αν το παιδί σας παραπονιέται για ευαίσθητα δόντια ή πόνο ή τα δόντια του φαίνονται φθαρμένα.
Παπανικολάου Γεώργιος
Περιοδοντολόγος – Εμφυτευματολόγος
Ειδικευθείς Πανεπιστήμιο Gothenburg, Σουηδία