Το Σουηδικό οδοντιατρικό μοντέλο, μαζί με το Αμερικανικό, είναι τα πιο καταξιωμένα διεθνώς. Η αμερικανική σχολή κλίνει προς πιο εκτεταμένα και πολύπλοκα θεραπευτικά σχέδια προκειμένου να επιτύχει το ιδανικό αποτέλεσμα. Για να επιτευχθεί αυτό, απαιτούνται επιπλέον χειρουργικές επεμβάσεις και τροχισμός περισσότερων δοντιών για θήκες ή όψεις προκειμένου να επιτύχουμε το ιδεατό-τέλειο αποτέλεσμα.
Σε αντίθεση με την Αμερικανική, η Σουηδική προσέγγιση βασίζεται στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση των προβλημάτων με τον πιο αποτελεσματικό και προβλέψιμο τρόπο με σκοπό μακροχρόνια επιτυχία και σταθερότητα.
Η Σουηδική σχολή υπήρξε καινοτόμος και πρωτοπόρος στα μεγαλύτερα επιτεύγματα της επιστημονικής προόδου στην οδοντιατρική και όχι μόνο. Εκεί αναπτύχθηκαν επιστημονικά concept που θεωρούνται πλέον κλασσικά και συγκεκριμένα:
- Στο Γκέτεμποργκ (Gothenburg) της Σουηδίας, ανακαλύφθηκε και τοποθετήθηκε το πρώτο οδοντικό εμφύτευμα σε ασθενή από τον καθηγητή Ρ.Ι. Brånemark, το 1965. Έκτοτε τα εμφυτεύματα τιτανίου έχουν βρει ποικίλες ιατρικές εφαρμογές που εξελίσσονται συνεχώς σε ερευνητικά κέντρα της Σουηδίας αλλά και παγκοσμίως .
- Ο Richard Brånemark, γιος του κ. Ρ.Ι. Brånemark και διευθυντής σήμερα της ορθοπεδικής κλινικής του Νοσοκομείου Sahlgrenska του Γκέτεμποργκ, έχει διατελέσει εκτεταμένη πρόοδο στην τοποθέτηση προσθετικών μελών με χρήση εμφυτευμάτων σε άτομα που έχουν χάσει άκρο (πόδι ή χέρι).
- Στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας, γίνονται σήμερα μελέτες για εμφύτευση ακουστικών κάτω από το δέρμα του κροτάφου σε ασθενείς με ακουστικά προβλήματα και τον Δεκέμβριο του 2012 πραγματοποιήθηκε η πρώτη τοποθέτηση σε ασθενή.
- Το 2000 απονεμήθηκε στην καθηγητή του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ, Arvid Carlsson, το Νόμπελ ιατρικής για τις έρευνές του πάνω στον νευροδιαβιβαστή ντοπαμίνη και τη σχέση του με τη νόσο του Πάρκινσον.
- Με μελέτες που έγιναν στην Σουηδία τη δεκαετία του ’40 και ’50 ανακαλύφθηκε ότι αιτία της τερηδόνας είναι η συχνή λήψη ζάχαρης (μέχρι τότε η τερηδόνα αποδίδονταν σε διάφορα αίτια). Από εκείνη την εποχή καθιερώθηκε στη Σουηδία τα παιδιά να τρώνε ζαχαρωτά μόνο 1 μέρα την εβδομάδα.
- Ο Καθηγητής Jan Lindhe και η ομάδα του, στην κλινική Περιoδοντολογίας του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ, δημιούργησαν εκτενές ακαδημαϊκό έργο, από την δεκαετία του 1970, δημοσιεύοντας κλασσικές μελέτες πάνω στη νόσο της περιοδοντίτιδας, τα αίτια και την αντιμετώπιση της. Η έρευνα πάνω στην περιοδοντίτιδα, την πιο συχνή αιτία απώλειας δοντιών στους ενήλικες, συνεχίζεται σήμερα με έμφαση στα οδοντικά εμφυτεύματα και την αντιμετώπιση της περιεμφυτευματίτιδας .
- Η Σουηδία ήταν η πρωτοπόρος στην ανάπτυξη της πρωτεΐνης αμελογενίνης προς αντικατάσταση της χρήσης οστικών μοσχευμάτων για αναγέννηση οστού λόγω περιοδοντίτιδας. Ο καθηγητής Lars Heijl ήταν κύριο μέλος της ομάδας ανάπτυξης του Emdogain® (όπως είναι το όνομα του βιοϋλικού) πριν γίνει διευθυντής του προγράμματος ειδίκευσης στην Περιοδοντολογία στο Πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ. Το Emdogain® έχει την ίδια αποτελεσματικότητα με τα μοσχεύματα οστού, αλλά πολύ λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο για τον ασθενή.
Επιτεύγματα του Σουηδικού μοντέλου
Λειτουργώντας, από την δεκαετία του ΄70, με προληπτικά προγράμματα φθορίωσης και ελέγχου έχουν καταφέρει να μειώσουν την τερηδόνα σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, το μισό από τα ποσοστά της Ελλάδας.
Τα αποτελέσματα είναι εμφανέστερα στα άτομα τρίτης ηλικίας, τα οποία καταφέρνουν να διατηρούν τα δόντια καθ’όλη την διάρκεια της ζωής τους. Έτσι αποφεύγουν την χρήση ολικών οδοντοστοιχιών (μασέλες).
Πριν λίγα χρόνια δημοσιεύθηκαν τα αποτελέσματα 30 ετών από την εφαρμογή του προγράμματος πρόληψης με τα πολύ θετικά αυτά αποτελέσματα. Το πρόγραμμα πρόληψης ουσιαστικά περιελάμβανε οδηγίες στοματικής υγιεινής, έλεγχο, καθαρισμό η/και φθορίωση 2 φορές τον χρόνο.
Η αποφυγή έστω και ενός χαλασμένου δοντιού (ή απώλειας) μέσω της έγκαιρης διάγνωσης υπερκαλύπτει την ταλαιπωρία και το κόστος μιας οδοντιατρικής θεραπείας. Όπως έχει αποδείξει το Σουηδικό πρότυπο η διατήρηση δοντιών για μια ζωή, χωρίς προβλήματα, είναι εφικτή και πλέον δεν θεωρείται φυσιολογικό να χάνονται τα δόντια μετά από κάποια ηλικία.
Παπανικολάου Γεώργιος
Περιοδοντολόγος – Εμφυτευματολόγος
Ειδικευθείς Πανεπιστήμιο Gothenburg, Σουηδία
Δείτε σχετικά άρθρα:
